Kiedy wrzesień przynosi pierwsze chłodne wieczory, a drzewa śliwkowe uginają się pod ciężarem dojrzałych owoców, w mojej kuchni zawsze zaczyna się prawdziwa magia. Śliwkowe ciasto z kratką to nie tylko przepis – to wspomnienie z dzieciństwa, gdy babcia przygotowywała je w każdy jesienny weekend. Zapach cynamonu mieszający się z aromatem karmelizujących się śliwek wypełniał cały dom, a my niecierpliwie czekaliśmy na moment, gdy będziemy mogli skosztować tego cudownego deseru.
Dzisiaj chcę podzielić się z Wami przepisem na to wyjątkowe ciasto, które od lat gości na moim stole. Mimo że składniki są proste i dostępne, rezultat zawsze zachwyca – kruche, maślane ciasto w połączeniu z soczystym nadzieniem śliwkowym tworzy idealną harmonię smaków.
Dlaczego Pokochasz Ten Przepis
Prostota Przygotowania
To ciasto nie wymaga skomplikowanych technik cukierniczych. Nawet początkujący piekarze poradzą sobie z przygotowaniem kruchego ciasta i prostego nadzienia. Dodatkowo, większość pracy można wykonać z wyprzedzeniem.
Wszechstronność Sezonowa
Chociaż śliwki są główną gwiazdą tego przepisu, możesz z łatwością zastąpić je innymi owocami sezonowymi. Jabłka, gruszki czy morele sprawdzą się równie dobrze, pozwalając cieszyć się tym deserem przez cały rok.
Perfekcyjna Tekstura
Kruche ciasto w połączeniu z soczystym nadzieniem tworzy idealny kontrast tekstur. Kratka na wierzchu nie tylko nadaje ciasta piękny wygląd, ale także pozwala nadzieniu delikatnie “oddychać” podczas pieczenia.
Składniki
Ciasto
- 400 g mąki pszennej – podstawa kruchego ciasta
- 6 łyżek cukru – dla delikatnej słodyczy
- 1/3 łyżeczki soli – podkreśla smak innych składników
- 300 g masła* – gwarancja kruchości
- ok. 5 łyżek zimnej wody – do połączenia składników
Nadzienie
- 800 g śliwek**
- 1 łyżka soku z cytryny – zapobiega ciemnieniu owoców
- 1 łyżeczka cynamonu – klasyczna przyprawa do śliwek
- 1/4 szklanki cukru – do słodzenia
- 1/4 szklanki skrobi ziemniaczanej – zagęszcza sok z owoców
Dodatkowo
- 1 jajko*** – do posmarowania ciasta
Instrukcja Krok po Kroku
Przygotowanie Ciasta
Krok 1: Tworzenie Kruszonki
Mąkę wsypać do dużej miski, następnie dodać cukier i sól. Pokrojone w kostkę masło dodać do mąki i miksować mieszadłem przez około minutę, aż powstanie równomierna kruszonka. Alternatywnie można rozcierać wszystko palcami – ta metoda daje jeszcze lepsze rezultaty.
Krok 2: Łączenie Ciasta
Stopniowo dodawać zimną wodę, kontynuując miksowanie lub zagniatanie ręką. Ciasto zacznie łączyć się w większe kawałki – to znak, że jest gotowe do formowania.
Krok 3: Formowanie i Chłodzenie
Złączyć wszystkie kawałki w jednolitą kulę, następnie podzielić na dwie części. Każdą część rozpłaszczyć na placek, zawinąć w folię spożywczą i wstawić do lodówki na godzinę. Ten etap jest kluczowy – zimne ciasto będzie łatwiejsze do rozwałkowania.
Przygotowanie Nadzienia
Krok 1: Obróbka Śliwek
Śliwki dokładnie umyć, usunąć pestki i pokroić na równe kawałeczki. Rozmiar kawałków powinien być jednakowy, aby nadzienie równomiernie się upiekło.
Krok 2: Mieszanie Składników
Tuż przed pieczeniem wymieszać pokrojone śliwki z sokiem z cytryny, cynamonem, cukrem i skrobią ziemniaczaną. Skrobia zapobiegnie wypływaniu soku podczas pieczenia.
Składanie i Pieczenie
Krok 1: Przygotowanie Formy
Piekarnik nagrzać do 190 stopni C. Wysoką ceramiczną formę o średnicy dna 24-25 cm posmarować tłuszczem. Można również użyć formy metalowej o średnicy 26 cm.
Krok 2: Wykładanie Spodu
Połowę ciasta rozwałkować między dwoma arkuszami papieru do pieczenia lub na podsypanej mąką powierzchni. Wyłożyć nim dno oraz boki formy, doklejając brakujące miejsca.
Krok 3: Tworzenie Kratki
Drugą część ciasta rozwałkować i pokroić na równe paski. Szerokość pasków powinna wynosić około 2 cm.
Krok 4: Finalne Składanie
Do formy z ciastem wyłożyć przygotowane nadzienie śliwkowe. Następnie przykryć kratką z pasków ciasta, układając je naprzemiennie. Wierzch można posmarować roztrzepanym jajkiem dla pięknego zrumienienia.
Krok 5: Pieczenie
Wstawić do piekarnika na środkowy ruszt, pod formę kładąc papier do pieczenia. Piec przez 60 minut, aż ciasto będzie złotobrązowe. Po wyjęciu z piekarnika pozostawić do przestudzenia.
Sposoby Podawania
Klasycznie
Najlepiej skosztować ciasto w temperaturze pokojowej, gdy wszystkie smaki idealnie się połączyły. Pokroić na trójkątne kawałki i podawać na eleganckich talerzach.
Z Dodatkami
Doskonale komponuje się z bitą śmietaną, lodami waniliowymi lub delikatną pianką z białek. Można także posypać pudrem cukrowym tuż przed podaniem.
Na Ciepło
Ciasto można delikatnie podgrzać w piekarniku przed podaniem – ciepłe nadzienie śliwkowe smakuje wyjątkowo.
Warianty Przepisu
Wersja Wegańska
Masło zastąpić twardym tłuszczem roślinnym (np. olejem kokosowym), a jajko do posmarowania pominąć. Smak pozostanie równie doskonały.
Inne Owoce
Śliwki można zastąpić jabłkami z dodatkiem skórki cytrynowej, gruszkami z kardamonem lub morelami z migdałami.
Wersja Bezglutenowa
Mąkę pszenną można zastąpić mieszanką mąk bezglutenowych, dodając nieco więcej tłuszczu dla zachowania kruchości.
Wskazówki na Przód
Przygotowanie Ciasta
Ciasto można przygotować dzień wcześniej i przechowywać w lodówce. Przed użyciem wyjąć na 15 minut, aby nieco zmiękło.
Zamrażanie
Gotowe ciasto doskonale się zamraża. Pokroić na porcje i zamrozić w szczelnych pojemnikach do 3 miesięcy.
Przechowywanie
Świeże ciasto przechowywać w lodówce do 5 dni, przykryte folią aluminiową.
Notatki
*Można użyć margaryny lub twardego tłuszczu roślinnego (np. oleju kokosowego) w wersji wegańskiej
**Do przepisu potrzebujemy 5 szklanek wypestkowanych i pokrojonych śliwek, co odpowiada około 800 gramom całych śliwek z pestkami
***Jajko do posmarowania można pominąć w wersji wegańskiej
Najczęściej Zadawane Pytania
Czy mogę użyć mrożonych śliwek?
Tak, ale wcześniej je rozmroź i odsącz nadmiar wody. Dodaj wtedy nieco więcej skrobi ziemniaczanej.
Dlaczego moje ciasto jest twarde?
Prawdopodobnie za długo je zagniatałeś lub użyłeś za mało tłuszczu. Kruche ciasto wymaga delikatnego traktowania.
Jak sprawdzić, czy ciasto jest gotowe?
Ciasto powinno być złotobrązowe, a kratka lekko sprężysta w dotyku. Można też sprawdzić patyczkiem – powinien wyjść suchy.
Czy mogę zrobić ciasto w mniejszej formie?
Tak, zmniejsz proporcjonalnie ilość składników. W formie 20 cm użyj 2/3 podanych ilości.
Jak długo mogę przechowywać ciasto?
Świeże ciasto jest najlepsze przez 2-3 dni w temperaturze pokojowej, do 5 dni w lodówce.
Czy mogę dodać inne przyprawy?
Oczywiście! Gałka muszkatołowa, kardamon czy wanilia doskonale komponują się ze śliwkami.
Co robić, gdy ciasto pęka podczas rozwałkowywania?
Zimne ciasto może pękać. Pozwól mu nieco zmiękczyć w temperaturze pokojowej, a pęknięcia doklejaj kawałkami ciasta.
Czy mogę zrobić ciasto bez kratki?
Tak, można przykryć całą warstwą ciasta, robiąc kilka nacięć dla odprowadzania pary.
To ciasto to prawdziwa esencja polskiej jesieni – proste, sycące i pełne domowego ciepła. Każdy kęs przeniesie Cię w świat dziecięcych wspomnień i rodzinnych tradycji. Wypróbuj ten przepis i stwórz własne słodkie wspomnienia!